Onderstaande teksten hebben betrekking op het derde kwartaal van 2022

Marktontwikkelingen
Het negatieve sentiment dat half augustus de financiële markten begon te beheersen, zette zich in september voort. Waarbij de onrust bij staatsobligaties een stuk groter was dan op aandelenmarkten. De redenen zijn genoegzaam bekend. Hoge inflatie, teruglopende groei en agressieve centrale banken hebben een negatieve invloed op het vertrouwen van consumenten, ondernemers en beleggers. Er zijn wel wat lichtpuntjes, maar het negatieve nieuws heeft toch de overhand. En dus waren er voor beleggers weinig mogelijkheden om te schuilen.

Rentes zijn in het derde kwartaal flink gestegen. Zo ging de Duitse 10-jaarsrente van 1,3% naar 2,1% en de Amerikaanse van 3,0% naar 3,8%. Jerome Powell, de baas van de Amerikaanse centrale bank, pookte in augustus het vuurtje al op toen hij liet weten dat de Fed de rente zal blijven verhogen om de torenhoge inflatie de kop in te drukken. Zelfs als dat op korte termijn met economische pijn (lees: recessie) gepaard gaat. Een lange tijd van te hoge inflatie veroorzaakt veel meer economische malheur dan renteverhogingen, is de achterliggende gedachte.

De Fed verhoogde de rente in september voor de derde maal op rij met 75 basispunten en liet weten nog 150 basispunten aan verhogingen te voorzien tot het eerste kwartaal van volgend jaar. Dat was meer dan markten op dat moment verwachtten. Ook de ECB verhoogde de rente in september met 75 basispunten. Het basisscenario van de ECB gaat ervan uit dat een recessie kan worden voorkomen, maar tussen de regels door liet ECB-president Lagarde weten het recessie-scenario een gerede kans te geven. Maar zelfs in dat geval zou de ECB de rente voorlopig blijven verhogen. Een hele reeks centrale banken zet inmiddels grote rentestappen om de inflatie te beteugelen. In het VK liepen rentes zo hard op dat de Bank of England zich genoodzaakt zag in te grijpen op de obligatiemarkt om een financiële crisis te voorkomen.

Portefeuille-ontwikkelingen
In het derde kwartaal zijn er geen noemenswaardige wijzigingen doorgevoerd in de portefeuille.

Vooruitblik
Er zijn tekenen dat de inflatoire druk wat gaat afnemen. Prijzen van veel grondstoffen, waaronder olie en basismetalen, zijn gedaald. Problemen in productieketens beginnen af te nemen. In Taiwan en Korea, epicentra van de mondiale chipindustrie, is het vertrouwen onder producenten laag. Zij zien minder gunstige vooruitzichten voor de uitvoer en oplopende voorraden. Ook orders staan onder druk. Dat betekent dat tekorten aan chips beginnen af te nemen.

In de VS zal de inflatie de komende maanden vooral gaan dalen door het effect van lagere olie- en benzineprijzen, mits olieprijzen niet weer gaan stijgen. De kerninflatie, die energie- en voedselprijzen niet meeneemt en belangrijker is voor het rentebeleid van de Fed, zal echter nog wel hoog blijven. Maar ook daar ligt wat verlichting in het verschiet. De snel afkoelende huizenmarkt heeft een temperend effect op woningprijzen en huren.

Toch is het voor de Fed nog veel te vroeg om een kalmere toon aan te slaan. Net als andere centrale banken kijkt de Fed op het moment vooral in de achteruitkijkspiegel in plaats van vooruit. Men wil eerst bewijs zien dat de inflatie daalt. Aangezien monetair beleid met vertraging inwerkt op de economie, is er een gerede kans dat de Fed doorschiet met haar renteverhogingen, met een recessie tot mogelijk gevolg.

In de eurozone is het gat tussen de totale inflatie en de kerninflatie groter dan in de VS. Een groter deel van de totale inflatie wordt dus veroorzaakt door voedsel- en energieprijzen (vooral energieprijzen). Dat vergroot ook het potentieel voor snelle inflatiedaling in de eurozone. Toch verwachten we dat niet, vanwege de hoge gas- en elektriciteitsprijzen. Ook voor de ECB is er dus nog werk aan de winkel.

Onze visie op de wereldeconomie is niet veranderd. We gaan uit van een recessie in Europa, vooral vanuit de consument. Voor de VS voorzien we pas later een recessie, veroorzaakt door krappere financiële condities, zoals hogere rente, wijdere risico-opslagen en de dure dollar.