Onderstaande teksten hebben betrekking op het derde kwartaal van 2020.

Financiële markten hebben in het derde kwartaal verder herstel laten zien. Markten vonden steun in het snelle herstel van economische indicatoren en een verdere versoepeling van sociaal beperkende maatregelen. In verschillende landen werd verlenging van economische steunpakketten aangekondigd. Er wordt bovendien hard gewerkt aan de ontwikkeling van een coronavaccin. Aan het eind van het kwartaal bevonden zich negen potentiële vaccins in fase 3 van klinisch onderzoek, waarin grootschalig op mensen wordt getest.

De kredietopslagen van staatsobligaties van Zuid-Europese landen daalde fors onder invloed van het Europese herstelfonds van € 750 miljard. Het geld voor het herstelfonds gaat de Europese Commissie lenen op de financiële markten. Het grootste deel van het geld, € 390 miljard, wordt via subsidies verschaft aan lidstaten om economisch herstel na de coronacrisis te bevorderen. Het restant wordt via goedkope leningen verdeeld. De Italiaanse 10-jaarsrente daalde in het kwartaal met ongeveer een procent.

De duratie van de portefeuille is iets teruggebracht door een verschuiving van het mandaat met zeer langlopende staatsobligaties naar het fonds van Northern Trust met staatsobligaties van kernlanden van alle looptijden. Qua exposure naar landen en kredietrisico heeft deze transactie een verwaarloosbare impact.

Vooruitblik
Het economisch herstel is de afgelopen maanden onmiskenbaar V-vormig geweest. In april stond de wereldwijde inkoopmanagersindex voor de industrie op 37,9. Een niveau onder de 50 duidt op verslechterende omstandigheden. In september steeg deze index naar 52,8. Dit is het hoogste niveau sinds september 2018, toen de wereldeconomie er cyclisch gezien goed voor stond. En ook andere voorlopende indicatoren hebben een snel herstel laten zien. De industriële productie is terug op 93% van het niveau van voor de coronacrisis. En in veel landen zijn de detailhandelsverkopen alweer een heel eind richting het oude niveau.

Vanaf hier zal het hersteltempo afnemen om een paar redenen. Ten eerste neemt het positieve effect van minder stringente sociaal beperkende maatregelen af. Het versoepelen van maatregelen heeft enorm bijgedragen aan het snelle economische herstel, maar dat ligt nu achter ons. Sterker nog, de maatregelen worden in veel Europese landen juist weer aangescherpt. Ten tweede is er nog altijd het risico van tweede-ronde effecten. Dit speelt misschien meer in de VS dan in Europa. In de VS is namelijk de tijdelijke ophoging van de werkloosheidsuitkeringen per eind juli afgelopen. Met wat lapmiddelen is dat nog een beetje verlengd, maar steeds meer gezinnen zullen te maken krijgen met een terugval in het inkomen. Als er geen aanvullende steunmaatregelen van de overheid komen, bestaat de kans dat de consumptie in de VS ook terugvalt.